Water-Land-Schap is een landinrichtingsprogramma van de Vlaamse overheid. Het biedt subsidies aan projecten die problemen met water en droogte in landelijke gebieden aanpakken. Dit programma kadert binnen de Europese Blue Deal, gaat van start in januari 2023 en loopt tot eind 2025.
Het project ‘Klimaatrobuuste inrichtingen in het speerpuntgebied Munsterbeek’ wil de vallei van de Munsterbeek klimaatbestendig maken. Hierbij houden we rekening met alle aspecten van de vallei: wonen, natuur, landschap en landbouw.
De acties situeren zich vooral in het (af)stroomgebied van de Munsterbeek (Speerpuntgebied Munsterbeek) en in heel beperkte mate in de bovenloop van de Demer (Demer I). Het projectgebied ligt op de overgang tussen Kempen en Haspengouw, en hoofdzakelijk in de gemeente Bilzen.
De acties vallen onder vier ambities:
Ambitie 1: Structuurherstel van de waterlopen en hun valleien met enkele hermeanderingsprojecten op de Demer, de Munsterbeek en de Zutendaalbeek, het oplossen van een vismigratieknelpunt op de Demer en kleine acties om de structuur van de waterlopen en kleinere grachten te verbeteren. Deze maatregelen hebben vaak ook een gunstig effect op ambitie 2: het herstel van waardevolle graslanden.
Ambitie 2: De ecologische kwaliteit van de valleien verhogen, met focus op waardevolle graslanden. Verschillende graslanden in het projectgebied zijn al zeer waardevol of bezitten een groot potentieel.
Graslanden vormen een essentieel onderdeel van een goed werkend natuurlijk valleisysteem. Dit snel verdwijnend natuurtype fungeert als ideaal overstromingsgebied, natuurlijke spons en/of waardevolle biotoop voor o.a. de grauwe klauwier. We willen samen met landbouwers nagaan welke mogelijkheden er voor hen zijn qua vergoedingen voor het behoud van soortenrijke graslanden en het produceren van natuurhooi.
Ambitie 3: Overleg en samenwerking met geïnteresseerde landbouwers die willen bijdragen tot een toekomstgerichte, klimaatrobuuste en meer natuurinclusieve landbouw in dit valleigebied. We streven hierbij onder meer naar het behoud van waardevolle graslanden.
Bepaalde delen van de vallei van de Munsterbeek bieden interessante mogelijkheden voor duurzame landbouw. Binnen dit project willen we specifieke studies laten uitvoeren en landbouwers informeren over mogelijke alternatieven. Via enquêtes en diepte-interviews met landbouwers willen
we de interesse en kansen detecteren. Daarbij houden we zoveel mogelijk rekening met de rendabiliteit, zodat de voorgestelde aanpassingen niet in de weg staan van een goed inkomen voor de betrokken landbouwers. We willen geïnteresseerde landbouwers bovendien als volwaardige partners bij de gebiedscoalitie betrekken.
Mogelijke denkpistes: de productie van natuurhooi, het houden van alternatieve veerassen als Limousin en Angus Aberdeen, teelten aanpassen aan natte gronden en een gezamenlijk beheer voor de waardevolle graslanden.
Ambitie 4: Het verhogen van de buffering en infiltratie van water in dit bovenstroomse deel van het Demerbekken. Hierbij bouwen we verder op eerdere maatregelen die gericht zijn op het vertragen van de afvoer van regenwater.
Naast grote structuurherstellende werken aan de waterlopen, plannen we kleinschalige acties in de beken of de vallei om het water langer vast te houden. In overleg met landbouwbedrijven in het projectgebied kunnen we bij hen een waterscan uitvoeren en een waterbalans opmaken. Vervolgens kunnen we, op basis van deze balans, maatregelen voorstellen waarmee ze hun watergebruik kunnen optimaliseren.
Aanvullend zal de stad Bilzen een deel van de oevers van de vijver in het park aan kasteel Edelhof, vlakbij het Munsterbos, op een meer natuurlijke manier inrichten. Daarnaast zetten ze in op het vernatten van de gemeentelijke bossen aan de Hoefaert.
De samenwerking met lokale partners versterkt de reeds bestaande gebiedscoalitie en maakt het mogelijk om in de toekomst nog meer in zetten op optimalisatie van het waterbeheer, biodiversiteit en duurzame landbouw in de vallei van de Munsterbeek. De drie dragende partners werken onder meer samen met Bekkensecretariaat van de Demer, Natuurpunt en Watering Het Vereveld.
Dit project wordt gerealiseerd en gecofinancierd in het kader van het landinrichtingsproject Water-Land-Schap, in opdracht van de Vlaamse Regering.
Lees hier het krantenartikel.