Bomen bieden heel wat voordelen, ook en vooral in de bebouwde kom. Maar een boom onderhouden is niet altijd evident, zeker niet als je bezorgd bent over de veiligheid of gezondheid van je houten held. Daarom biedt stad Hasselt haar inwoners een financiële tussenkomst bij een gezondheidsscan en maatregelen die een lang leven garanderen voor hun bomen, mits die aan bepaalde voorwaarden voldoen. Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren (RLHV) zorgt voor de concrete uitvoering. 

Grote, oude bomen zijn cruciaal voor het welzijn in de stad: ze verlagen de temperatuur op hete zomerdagen, bieden schaduw, verminderen de kans op wateroverlast en fungeren als natuurlijke airco’s. Ze filteren fijn stof en CO₂ uit de lucht en produceren zuurstof. Daarnaast zijn bomen onmisbaar voor de biodiversiteit en zijn oude bomen een vorm van levend erfgoed. En uiteraard maken ze de omgeving aangenamer om in te vertoeven. Hoe ouder de boom, hoe groter de voordelen. 

Gekapt uit angst 

In Hasselt groeien heel wat waardevolle bomen. De stad ontfermt zich over bomen in het openbaar groen, maar ook in privétuinen en -parken prijken heel wat kostbare exemplaren. Helaas kappen Hasselaren elk jaar nog bijzondere bomen omwille van gemak of bezorgdheden over hun stabiliteit of breukgevoeligheid. Vaak is dit ten onrechte, of ontstaan risico’s door achterstallig beheer. Met een goede ondersteuning, zowel praktisch als financieel, breng je eventuele problemen vlot in kaart en pak je ze bij de wortel aan. Verder is het belangrijk dat we jonge bomen meteen goed opvolgen, zodat ze de kans krijgen om een respectabele leeftijd te halen en zo hun belangrijke rol te spelen. 

Welke bomen komen in aanmerking? 

• Een waardevolle boom is vitaal en heeft een normale levensverwachting van minimaal tien jaar. 
• De omtrek is groter dan 150 centimeter, gemeten op 1 meter hoogte. 
• Waardevolle bomen beschikken minstens ook over één van de volgende kenmerken: ze hebben een speciale waarde op vlak van natuur of cultuurhistorie, ze zijn beeldbepalend of ze bezitten een dendrologische (boomkundige) waarde. 
• Sommige waardevolle bomen kunnen een bijkomende status van erfgoedbomen krijgen, als ze voldoen aan minstens één van deze eigenschappen:
  • een omtrek groter dan 250 centimeter, gemeten op 1 meter hoogte
  • ouder dan 100 jaar
  • een bijzondere landschaps- of cultuurhistorische waarde (onderdeel van een historisch park, tuin of gebouw; opgenomen in de inventaris Onroerend Erfgoed, een boom die dienst als historische perceelmarkering, een boom met een ritueel of verhaal, …). 

Eigenaars van erfgoedbomen genieten van een hogere tussenkomst op de factuur voor werken die de standplaats verbeteren, kroonverankering en snoeiwerken.

Wat mag je als eigenaar verwachten? 

Een gratis VTA voor alle waardevolle bomen (één keer om de vijf jaar). Een VTA is een visuele boomcontrole waarbij een specialist de gezondheid en veiligheid van de boom onderzoekt. 

Voor waardevolle bomen: 

• 30% tussenkomst voor nader technisch onderzoek (max. 300 €/5 jaar)
• 30% tussenkomst voor standplaatsverbetering (eenmalig, maximaal 300 €) 
• 30% tussenkomst voor kroonverankering en snoei (max. 300 €/5 jaar)

Voor erfgoedbomen: 

• 50% tussenkomst voor nader technisch onderzoek (max. 300 €/5 jaar)
• 50% tussenkomst voor standplaatsverbetering (eenmalig, max. 300 €) 
• 50% tussenkomst voor snoei en kroonverankering (max. 300 €/5 jaar)

De tussenkomst geldt enkel indien de VTA of het bijkomend onderzoek aangeeft dat de werken noodzakelijk zijn voor het behoud van de boom. 

De tussenkomst wordt gegeven onder de vorm van een korting op de factuur van RLHV.

Wat vragen we in ruil?  

• Je ondertekent de verklaring “Duurzaam behoud van de boom”. 
• Je draag permanent zorg voor de standplaats van de boom, volgens de aanbevelingen uit de VTA-scan.  
• Je volgt de aanbevelingen uit de VTA-scan op. 

Praktisch verloop 

• Meld je boom aan voor 17 juni 2024 via dit formulier. 
• In juli screenen de stad en RLHV alle aanmeldingen op de criteria voor waardevolle en erfgoedbomen. De eigenaars krijgen bericht en ondertekenen de verklaring ‘Duurzaam behoud van de boom’. 
• In augustus vinden de VTA-scans plaats. 
• Vanaf het najaar van 2024 vinden eventuele bijkomende onderzoeken en de nodige boomverzorgingsmaatregelen plaats. RLHV stelt hiervoor een overeenkomst op aan de hand van een offerte, in samenspraak met de eigenaar.